Cirkeltoezicht
Uw partner in goed bestuur en effectief toezicht
Iedereen kent het plaatje: de Raad van Toezicht (RvT) kijkt mee met de directeur-bestuurder. Ze bewaakt de koers, stelt kritische vragen en houdt de organisatie scherp. Zo hoort het.
Maar stel jezelf eens de spiegelvraag: wie houdt er eigenlijk toezicht op de Raad van Toezicht zelf?
Tijdens een gesprek met een directeur-bestuurder kregen we daar ooit een prachtig eerlijk antwoord op:
“Ik weet dat de Raad mij scherp houdt. Maar wie zorgt ervoor dat zij zichzelf niet uit het oog verliezen?”
Een ongemakkelijke stilte volgde. Want het is een terechte, maar vaak ongemakkelijke vraag.
Toezichthouders dragen veel verantwoordelijkheid. Ze waken over continuïteit, integriteit en strategie. Maar – en hier zit de crux – er is zelden iemand die structureel meekijkt of de RvT zélf goed functioneert.
Natuurlijk, er zijn checks en balances. De ondernemingsraad of personeelsvertegenwoordiging kan een signaal afgeven. Een accountant kan een bevinding noteren. Maar dat zijn losse momenten. Geen doorlopende spiegel.
En ondertussen is een Raad van Toezicht óók gewoon een team van mensen. Met verschillende achtergronden, stijlen en belangen. Mensen die elkaar versterken, maar soms ook langs elkaar heen werken.
Wat er dan gebeurt? Kleine irritaties worden niet uitgesproken. Een bestuurder voelt zich soms overvraagd of juist te weinig uitgedaagd. Er ontstaat ruis. En ruis is verraderlijk: het sijpelt langzaam door naar de hele organisatie.
Gelukkig is er een eenvoudig én krachtig antwoord: de jaarlijkse zelfevaluatie.
Het klinkt misschien wat schools – een vragenlijst, een gesprek, een reflectie. Maar de impact is groot. Een goede evaluatie maakt zichtbaar waar het schuurt, waar het beter kan en waar het juist goed gaat.
In zo’n evaluatie komen vragen op tafel als:
Juist dit soort vragen houden de Raad scherp. Niet vanuit wantrouwen, maar vanuit de overtuiging dat goed toezicht begint bij jezelf.
Veel Raden van Toezicht kiezen ervoor een externe gespreksleider in te schakelen. Dat is geen luxe, maar een bewuste keuze.
Want hoe open je ook wilt zijn, het kan lastig zijn om als team écht alles op tafel te leggen. Een externe begeleider creëert ruimte, stelt de vragen die binnen de groep vaak ongesteld blijven en helpt om patronen zichtbaar te maken.
Maar ook een gestructureerde zelfevaluatie met een duidelijke methodiek – bijvoorbeeld via een vragenlijst of spelvorm – kan al verrassend veel inzicht opleveren.
Toezicht is meer dan vergaderen en goedkeuren. Het gaat om vertrouwen, scherpte en samenwerking. Als dat fundament wankelt, voelt de hele organisatie dat.
Daarom is de jaarlijkse zelfevaluatie geen formaliteit, maar een investering in de kwaliteit van toezicht. Het voorkomt dat kleine spanningen uitgroeien tot grote problemen. Het houdt de relatie met de bestuurder gezond. En het zorgt ervoor dat de Raad als geheel beter functioneert – en dus meer waarde toevoegt aan de organisatie.
Dus, nog een keer die spiegelvraag: wie houdt toezicht op jouw Raad van Toezicht?
Bij Cirkeltoezicht zien we keer op keer wat een verschil dit kan maken. We begeleiden zelfevaluaties, bieden tools zoals het Zelfevaluatiespel en zorgen dat er niet alleen wordt teruggekeken, maar juist ook wordt geleerd en gebouwd aan de toekomst.
Wil je weten hoe jouw RvT sterker kan worden door reflectie? Of zoek je een frisse, externe blik die het gesprek verder helpt?
👉 Neem contact op met Cirkeltoezicht via info@cirkeltoezicht.nl.
👉 Of laat hieronder in de reacties weten: hoe pakt jouw Raad van Toezicht de zelfevaluatie aan?
Samen maken we toezicht scherper, sterker en toekomstbestendig.
